Tliet armaturi tas-Samuraj Ġappuniżi, mogħtija lil Malta fl-1862 bħala rigal diplomatiku, ġew restawrati fil-Ġappun grazzi għal kollaborazzjoni bejn Heritage Malta, il-Ministeru għall-Affarijiet Barranin u t-Turiżmu, u l-Ambaxxata ta’ Malta fil-Ġappun. Wieħed minn dawn l-artefatti se jintwera fl-Expo 2025 f’Osaka, flimkien ma’ armatura mill-epoka tal-Ordni ta’ San Ġwann u repliki ta’ simboli kulturali oħra.
L-armaturi kienu offruti minn delegazzjoni Ġappuniża li żaret Malta waqt il-Missjoni Bunkyu. Fosthom kien hemm Yukichi Fukuzawa, filosofu u fundatur tal-Università Keio. Din kienet l-ewwel żjara magħrufa ta’ Ġappuniżi f’Malta, b’waqfa strateġika qabel komplew lejn Franza.
Waħda mill-armaturi kienet għall-wiri fl-Armerija tal-Palazz sal-bidu tat-Tieni Gwerra Dinjija, meta ġiet miżmuma taħt l-art u ġarrbet ħsarat minħabba l-umdità. Peress li ma kien hemm ebda espert f’Malta jew fl-Ewropa biex jirrestawraha, l-armatura baqgħet maħżuna għal snin twal.
Fl-2016, l-Ambaxxatur André Spiteri rrikonoxxa s-siwi tar-restawr u nieda kollaborazzjoni mal-Kyoto Art Restoration Center, immexxi minn Harumasa Miyashita. Fl-2023, l-armaturi ġew trasportati lejn il-Ġappun għall-konservazzjoni bir-reqqa.
Waqt ir-restawr, instab li l-partijiet kienu jinkludu elementi ta’ armatura mhux dokumentata—aċċerta storiku interessanti. Din l-inizjattiva mhux biss irrestawrat rigal diplomatiku, imma qajmet mill-ġdid rabtiet storici bejn Malta u l-Ġappun, u ssarraf fi proġett simboliku ta’ wirt u rispett kulturali.
